Kadılık müessesesi, bütün İslam ülkeleri ve Osmanlı tarihi açısından önemlidir. Arapçada kaf ve dad harflerinin birleşimiyle meydana gelmiştir. Yargılama kelimesinden türer ve yargıç demektir.
kadı
Görevleri Nelerdir?
Osmanlı’da kadı mahkeme yargıcı olmakla beraber aynı zamanda noter işlevi de görüyordu. Şehirdeki vakıfların müfettişliğini yapıyordu. Şehrin düzen ve nizamını yürütmekle görevli, zabit ve subaşı gibi görevlileri denetler ve onlara amirlik yapardı. Çarşı ve esnafın kontrolünü yapan kişi de kadının emrinde çalışırdı. Bu durum diğer imparatorluklarda da bu şekilde işlemektedir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun tüm bölgelerinde ki sancak merkezlerine ve kazalara kadıları İstanbul tayin eder. Bütün bu kadıların amirliğini ise Rumeli kazaskeri ve Anadolu kazaskeri efendileri yapar. Bütün Osmanlı kadılarının tayini İstanbul’dan yapılır. Kadı olabilmek için belli bir tahsil ve devamında zorlu bir imtihan istenir. Bu imtihanları verebildiğiniz takdirde kadılık görevine kabul edilirsiniz. Anadolu, Rumeli ve Mısır’da kadıların dereceleri vardır ve buna bağlı olarak maaşlarını alırlar.
Osmanlı
Genç bir kadı öncelikle küçük kazalardan başlar ve her yerde 2 yıl kalarak görevine devam eder. Kadıları teftiş için ise başka kadılar görevlendirilirdi. Kadı, Osmanlı İmparatorluğu’nda sadece şeriatın hükümlerini değil aynı zamanda örfi kanunları da tatbik eder. Bu yüzden bir kadıya idareci olarak çok fazla sorumluluklar düşmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nda da çok önemli müderris ve kadı aileleri vardır.
