İşletmelerin ürünlerini satışa sunduklarında, kendi tasarrufları veya müşterinin istekleri doğrultusunda ürün sunumunu etkileyen önemli malzemelerdendir.
Önceden ürünleri muhafaza etme gayesi güden ambalajlar günümüzde ürünü tanıtan ve kimlik oluşturan görsel ürünlerdendir. Bu özelliğiyle ambalaj kağıdı tüketicinin ürünü satın alma sürecinde tesiri yadsınamaz bir materyaldir. Ürün kaybını (kırılma, ezilme vb.) en aza indirgemesi dolayısıyla da üreticinin maliyet yükünü hafifletir.
Ambalaj Sektörü
Pazar payı bir hayli yüksek olan ambalaj kağıdı ambalaj sektörü içerisinde incelenir. 2014 yılı istatistiklerine göre ülkemizde kişi başına düşen yıllık ambalaj tüketimi 220 amerikan doları seviyesindedir. Türkiye’de ithalat bazında ambalaj kağıdı %37 ile ambalajlar içerisinde 2. sırada yer almaktadır. Dünyada, ambalaj kullanımı sayesinde gıda ürünlerinde israf %2-3 seviyesinde kalmıştır. Türkiye’de ise her yıl 16 milyar lira değerinde gıda malzemesi ambalaj kullanılmaması dolayısıyla israf olmaktadır. Bu istatistikler dünyada ve Türkiye’de ambalaj kullanımının önemini göstermektedir.
Türkiye’de Kullanılan Ambalaj Çeşitleri
Türkiye’de kullanılan ambalaj malzemeleri genel olarak beş ana gruba ayrılmaktadır. Çoğunlukla,plastik, kağıt-karton, metal, ahşap ve cam.
Türkiye’de Ambalaj Üretim Sektörleri
Şeker ve şekerleme sektörü. Un ve unlu gıda sektörü.Yağ ve yağ ürünleri sektörü. Deterjan ve temizlik ürünleri sektörü. Kozmetik ürünleri sektörü. Çorba, puding ve toz şeklinde kullanılan diğer ürünler sektörü. Süt ve süt ürünleri, su ve maden suları ürünleri sektörü. Alkollü-alkolsüz içecekler sektörü.Tütün ürünleri, çay-kahve ürünleri sektörü. İlaç ve sağlık sektörü. Maya ürünleri sektörü. Et ve et ürünleri sektörü. Tarım ürünleri sektörü. Gıda dışı sanayi ürünleri sektörü.
Türkiye’de ambalaj sektörü yılda 5 milyon ton civarında üretim hacmine sahiptir. Bu üretim hacmi içerisinde aslan payı 1,7 milyon ton ile kağıt-karton ambalaja aittir. Bu bağlamda plastik ambalaj yıllık 1.5 milyon ton üretim hacmiyle ikinci sırada yer alıyor. Sıralamayı 750.000 ton ile cam, 600.000 ton ile metal takip ediyor. Son sırada ise 500.000 ton yıllık üretim hacmi ile ahşap bulunuyor.
Kağıt ve Karton Ambalajlar
Kağıt ve karton ambalajların ham maddesi selülozdur. Selüloz çok değerli bir ham madde olmasının yanı sıra çeşitli bitkilerden elde edilmesiyle bilinir. Çok yer kaplamaması ve dayanıklı bir ham madde olması sebebiyle tercih edilir. Selüloz kıymetli olmasına rağmen kağıt ve karton ambalajlar işlenmesi kolay olduğundan ekonomik bir ambalaj çeşididir. Alt sınır 100 gram ve üst sınır olarak 10 kg’ a kadar ambalaj olarak kullanılabilir. Üretimi kolay ve maliyeti düşük olmasından dolayı ambalaj üreticileri tarafından çokça tercih edilen ambalaj çeşididir.
Ambalajda Geri Dönüşüm
Doğal kaynak kullanımı ve ambalajların geri dönüşümü hususu öncelikle yeryüzünün geleceği açısından çok önemlidir. Ekonomik bağlamda ise maliyeti düşürmek açısından mal ve hizmet üretiminin devamlılığı açısından da mühimdir. İsrafın artması ekolojik dengeyi bozmakla birlikte ekonomik istikrarı da zedelemektedir.
Geri dönüşüm kelime anlamı olarak atık malzemelerin belirli işlemlerden geçmesi sonucu tekrar üretime geri kazandırılmasıdır. Bununla birlikte enerji tasarrufu sağlanır, atık miktarı minimum seviyelere iner. Yeryüzünün geleceğine ve ekonomiye yatırım niteliği taşır. Özellikle cam ve ambalaj kağıdı üretiminde ciddi maliyet tasarrufu sağladığı bilinmektedir. Örneklendirmek gerekirse metal içecek ambalajları eritilerek geri dönüşüme kazandırılır. Bu işlem %96 oranında enerji tasarrufu sağlar.
Kağıt ve karton geri dönüşümünde ise %50 enerji tasarrufu sağlandığı bilimsel verilerle sabit kılınmıştır.
Atık malzemeler çevre kirliliğine de yol açması dolayısıyla geri dönüşüme tabi tutulmalıdır. Kağıtta geri dönüşüm %74 oranında hava kirliliğini düşürür. Su kirliliğini %35 oranında düşürmesinin yanı sıra %45 oranında daha az su tüketimi sağlar.
